Op 10 juni hield de Amerikaanse onderminister voor ontwapening en internationale veiligheid Rose Gottemoeller op het Hay Festival in Wales de Joseph Rotblat Memorial Lecture. In deze lezing, vernoemd naar de oprichter van de internationale Pugwash beweging, schetste ze een beeld van een toekomst waarin burgers actief deelnemen aan de verificatie van internationale wapenverdragen.
Wetenschappelijke projecten zoals SETI@Home (waar gebruikers meewerken aan het ontdekken van mogelijke signalen van buitenaardse beschavingen), Folding@Home (waar gebruikers de extra rekenkracht van hun computers kunnen inzetten om onderzoekers te helpen met de simulatie van eiwitten) en Galaxy Zoo (waar gebruikers sterrenstelsels, nevels en andere hemellichamen zoeken en beschrijven) hebben de laatste tien jaar een enorme vlucht genomen. In de nasleep van de tsunami in Japan hebben honderden amateurs Geigerteller metingen gedeeld om zo te helpen hotspots te vinden waar de straling abnormaal hoog is. Steeds vaker gaan stemmen op om Web 2.0 methoden in te zetten om te helpen toe te zien op de naleving van internationale verdragen: social verification. Nu heeft ook Amerikaanse regering, bij monde van onderminister Gottemoeller, zich bij deze groep gevoegd.
In haar lezing benadrukt Gottemoeller hoe grote groepen mensen door middel van sociale netwerken een gemeenschappelijk doel kunnen nastreven. In 2009 plaatste het Amerikaanse Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) als onderdeel
van een wedstrijd tien rode weerballonnen op verschillende plaatsten in de VS. Een team van het Massachussets Institute of Technology wist alle ballonnen als eerste te lokaliseren in minder dan 9 uur tijd door sociale netwerken in te schakelen. Door een slimme verdeelsleutel te verzinnen voor het prijzengeld van $40.000 wisten ze grote groepen mensen te mobiliseren in hun jacht naar de rode weerballonnen. Ook worden meldingen van burgers, verzameld door middel van elektronische systemen, gebruikt bij rampenbestrijding in gedeelten van de VS, zodat de hulpdiensten een beter beeld hebben van de omstandigheden, nog voordat ze de kazerne of het ziekenhuis verlaten.
Hoe kunnen burgers bijdragen aan de verificatie van verdragen? Gottemoeller noemt een scala aan mogelijkheden, zoals het doelgericht verzamelen van gegevens door burger, het gebruik van patroonherkenningssoftware op openbare bronnen zoals
twitter om bijvoorbeeld ongebruikelijke activiteit op te sporen in de buurt van raketinstallaties of het samenschakelen van sensoren van smartphones.
Gottemoeller heeft een concreet voorstel, dat met de technologie van nu betrekkelijk eenvoudig uitgevoerd kan worden. Alle smartphones beschikken over ingebouwde versnellingsmeters. Ze hebben vaak ook beschikking over GPS, voor bijzonder nauwkeurige plaats- en tijdbepaling. Een speciale app kan deze sensoren monitoren
voor korte, bruuske versnellingen. Als één smartphone een trilling rapporteert, dan betekent dat helemaal niets. Maar als een groot aantal telefoons in een gebied ineens een trilling waarnemen, dan is het goed mogelijk dat daar een gemeenschappelijke oorzaak aan ten grondslag ligt, zoals een aardschok of een explosie.
Gottemoeller wijst ook op de uitdagingen, van technische, wettelijke en politieke aard, die men het hoofd moet bieden voordat deze technieken op grote schaal kunnen worden ingezet. In het bijzonder noemt ze manipulatie van de resultaten, het beschermen van de privacy van de deelnemers en de bereidheid van landen en bedrijven om relevante gegevens open en beschikbaar te houden. Alleen dan kan social verification een bijdrage leveren aan de internationale veiligheid.
-Ranieri Argentini
Pugwash nieuwsbrief oktober 2012